بررسی زبانی و ادبی کتیبه‌ی داریوش در نقش رستم (DNb)

فارسی باستان، گونه­ی زبانی به کار رفته به خط میخی در سنگ نوشته­های شاهان هخامنشی (سده­های ششم تا چهارم پیش از میلاد) است که در حقیقت نشان دهنده­ی گویشی از گویش­های ناحیه­ی پارس و یکی از گویش­های جنوب غربی ایران است. این زبان با واژه­هایی از گویش دیگر و با گونه­هایی کهن­گرا نوشته شده است و به خوبی ویژگی­های سبکی و زبان ادبی بودن را در خود دارد. در کتیبه­ی فارسی باستان آرامگاه، داریوش که در کنار در ورودی آرامگاه داریوش نوشته شده و به کتیبه­ی DNb معروف است، داریوش خود را در یک هیأت شاه آرمانی معرفی می­کند که می­توان آن را «آیین شهریاری» نامید و داریوش می­خواهد خود را در آن آیینه جای دهد و در قالب پیامی به گوش جهانیان برساند. مقایسه­ی نوشته­های دیگر داریوش با این کتیبه­ی آرامگاه که آخرین سخنان اوست، این تصور القا می­شود که این کتیبه شاید نوعی وصیت­نامه باشد. در بند آخر کتیبه­ی داریوش، شامل ده سطر اندرزی است که به یکی از جوانان جامعه که احتمالاً از آنانی که در صف سربازان جاویدان یا فرماندهان آینده قرار می­گیرند، می­دهد. از دیگر ویژگی­های این کتیبه، مسائل و مباحث اخلاقی است که داریوش بر آن تأکید فراوانی دارد.